In onze grote passie van de fokkerij zijn de mooiste momenten toch wel de bevallingen. Tijden van te voren plan ik over de combinatie tussen hengst en merrie, wat de eventuele uitkomsten daarvan kunnen zijn en de namen. Genoeg voorpret. En dan is het ineens zo ver na ongeveer 11 maanden dracht, de tijd van waken. Wij slapen om de beurt de nachten in de schuur, direct naast de stal met de bewakingscamera. Zo hebben we én zicht op wat er in de stal gebeurt (en zetten we geregeld de wekker) én horen we eventuele onrust in de stal. Je slaapt deze nachten nauwelijks en de gebroken nachten zijn vermoeiend, maar het zeker waard. We willen er niet alleen graag bij zijn omdat we het zo mooi vinden. Het is vooral omwille van de veiligheid van merrie en veulen. Dat we kunnen helpen, indien nodig, of hulp in kunnen schakelen.
Vannacht was een nacht waar ik zou gaan waken. We hadden reeds twee nachten gewaakt en er stond hars aan de spenen van de merrie. Chayenne ditmaal. We kennen Chayenne al wat langer en dit is haar 4e bevalling bij ons, hierdoor kunnen we bij haar redelijk inschatten wat we kunnen verwachten. Deze ochtend was alles nog rustig met de bijbehorende hars. Echter liep de hoeveelheid hars in de loop van de (natte) dag al aardig op en zo stond ze al op tijd in de kraamstal. Chayenne vind dat prima. Haar eigen plekje, rust en eten en in het geval als vandaag, droog. Rond 22.00u kwam ik de schuur in om weer even te checken alvorens mezelf klaar te maken voor een nacht waken. Ik vond Chayenne onrustig, ze had geen interesse in haar hooi en ik zag wat krampachtige bewegingen. Dat waren duidelijke signalen, dus ik ging mijn bed in de schuur opdekken en de camera aansluiten.
Terwijl ik hier mee bezig was, zag ik op de camera Chayenne al liggen en staken de voorbenen er al uit. Tijd voor actie! Ownee, rustig afwachten en genieten. In sommige gevallen helpen we met de bevalling door mee te trekken aan de voorbenen tijdens de weeën. Dat was nu totaal niet noodzakelijk. Tussen 22.15u en 22.30u was het veulen al volledig uitgedreven en heb ik geholpen met het vlies te breken. Langzaam, maar nog binnen nette tijden, kwam er beweging in het veulen en begon de interactie tussen merrie en veulen. Een moment om op afstand van te genieten.
Als je nu denkt, klaar en we kunnen naar bed. Nee, hier begint het pas.
De uren van controle beginnen. Is de navel netjes losgekomen, navel met jodium ontsmetten, is het een hengstje of een merrie, zaken waarbij het handig is als het veulen nog ligt. Verder zo min mogelijk storen, de merrie het veulen droog laten likken.
Dan controleer je of het veulen het lukt om te gaan staan, te lopen en de uier te vinden. De uier is makkelijker te vinden als het een verlichte ruimte is, waardoor de uier als een donker oppervlak word gevonden vanuit instinct. Soms is het nodig om even te helpen. Het is belangrijk dat in de eerste 2 uur biest word gedronken.
Als het veulen heeft gedronken, beginnen de darmen van het veulen hier op te reageren en is het wachten op de darmpek. Een donker, zwart, eerste faeces. Door de zuigreflex bij het drinken, reageert ook het lichaam van de merrie om de nageboorte uit te drijven. De nageboorte wil je zeker binnen 6 uur er netjes uit hebben, na zo’n 3 uur nog niet er uit dan is het tijd om de dierenarts te bellen.
Vannacht was het zo’n bevalling. De nageboorte kwam niet af, van de placenta bleef de lege hoorn vastzitten in de baarmoeder. De dierenarts spuit dan het hormoon oxytocine extra in om te helpen met de samentrekkingen van de baarmoeder. Als dit binnen het uur niet voldoende is, wordt de placenta los gepeld met de hand en vervolgens de baarmoeder gespoeld. Het is van groot belang dat er niets achter blijft, want dit kan grote gevolgen hebben voor de merrie zoals baarmoederontsteking of hoefbevangenheid.
In die uurtjes zo vlak na een bevalling gaat de tijd overigens snel aan je voorbij. Je hebt dan ook een verantwoordelijke taak én een prachtig schouwspel om te bekijken als alles goed gaat. De wat onhandige veulens, de interactie tussen merrie en veulen, het contact zoeken met de mens, de omgeving verkennen. De moeite die het veulen doet om te staan, te lopen, te drinken, te mesten. De trotse bezorgdheid van de merrie. De dartelende pasjes van het veulen, inclusief tuimelpartijen. De geluiden van merrie en veulen, het sabbelen aan de uier, de rommelende buikgeluiden bij de merrie. De merrie is vaak moe en ze heeft haar rust meer dan verdiend. Het veulen en de merrie liggen languit in het stro, klaar voor dromenland.
Maar voor mij zit het er nog niet op. We zorgen nog even dat de stal goed gevuld is met stro, na zo’n bevalling en zeker na het spoelen voor de nageboorte, kan het een redelijke bende zijn geworden. Het hooi en water nog even bijvullen, de gebruikte emmers en handdoeken opruimen. Na het checken van de nageboorte of deze compleet is, kan die ook niet in een hoekje blijven liggen. Dus die stop je in een afgesloten zak, klaar om te worden afgevoerd. Daarna is het tijd om te douchen en naar bed. Maar je staat nog vol adrenaline en bent klaarwakker. Morgenochtend weer de wekker. Het is nu 04.00u ’s nachts en tijd om af te sluiten en de ogen dicht te doen. Die slaap halen we morgennacht wel weer in. Zodra de ochtend begint, eerst…. GENIETEN!